فناوری آموزشی و روشهای تدریس متنوع

موضوع : فناوری آموزشی و روشهای تدریس متنوع

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

مقدمه
بهره گيري از تكنولوژي آموزشی به مفهوم جديد آن بي شك يكي از نوآوري هاي آموزشي محسوب مي شود. تكنولوژي آموزشي يا فناوري آموزشي تاكنون صرفاً كاربرد دستگاه هاي سمعي و بصري نيست آموزش نيز امروز معني و مفهوم جديدي پيدا كرده است. مواد و وسايل آموزشي روز به روز تنوع بيشتري مي يابند و كتاب درسي تنها يكي از آنها به حساب مي آيد.
نقش معلم هم بيشتر راهنمايي و رهبري و هدايت است تا متكلم وحده بودن.
پيشرفت علوم و فنون و توسعه حجم دانش بشري، تغيير شرايط و امكانات زندگي فردي و اجتماعي، نفوذ تكنولوژي و صنعت در روابط ملي و بين المللي، نقش زمان در سرنوشت ملت ها، ظهور مشاغل و تخصص هاي جديد تغيير نيازهاي جامعه، آگاهي ملت و ... همه و همه در تغيير و تحول برنامه ها اثر مي گذارند.
يكي از برنامه هاي ويژه، تأسيس هسته ي اصلي فعاليت مدارس، محيطهايي است كه به صورت (مركز مواد آموزشي IMC ) طراحي مي شوند. چند نوع مركز مواد آموزشي تاكنون طراحي شده و مورد بهره برداري قرار گرفته است.
نوع اول اين مركز به گونه اي است كه مورد استفاده مشترك معلمان و دانش آموزان چندين مجتمع آموزشي به هم پيوسته است.
نوع دوم مركز مواد آموزشي يك مجتمع آموزشي است كه منبع ذخيره و تغذيه همه مدارس يك مجتمع است.
نوع سوم مربوط به يك مدرسه است و امكان يادگيري از يك مجموعه وسايل آموزشي را در مدرسه فراهم مي سازد.
نوع چهارم مربوط به كلاس درس است و فرصت يادگيري مفاهيم هر ماده درسي را در محيط كلاس درس فراهم مي آورد.
در اين نوع مركز يادگيري تحت عنوان مركز يادگيري كلاس classroom learning center دانش آموزان مي توانند با دسترسي به انواع ابزارهاي آموزشي فرصتهاي يادگيري را در سطوح مختلف گسترش دهند در نوع چهارم مركز مواد آموزشي انواع لوازم آموزشي و ابزار آموزشي از قبيل كتاب و ساير مطالب چاپي، فيلم هاي علمي، آموزشي، نشريات، عكس، اسلايد، كلكسيونها و دستگاههاي سمعي و بصري ( تلويزيون، نوار ضبط صوت، ويدئو و كامپيوتر و ...) هنگام اجراي روش هاي تدريس با توجه به تفاوتهاي فردي فراگيران شرايطي را پديد مي آورند كه تحت اين شرايط مفاهيم آموخته شده عمق و وسعت بيشتري مي يابند و مطالب درسي با درك كامل دريافت مي شوند.
به منظور ياري دادن به فراگيران و براي ايجاد يك محيط پربار آموزشي – يادگيري، مواد كمك آموزشي چند حسي (multi sensory) زيادي تهيه شده كه مي توان ماشين هاي آموزشي، تلويزيون، فيلم، ابزارهاي بازيابي اطلاعات، وسايل و تجهيزات آزمايشگاهي و ... را نام برد كه در مركز يادگيري كلاس قرار مي گيرد.
از سويي ديدگاه جديد به آموزش از محتوا مركزي (content centered) به فرآيند محوري (process centered) و يادگيري محوري (learning centered) چرخش داشته و نقش معلم از انتقال دهنده اطلاعات به هدايت كننده ي فعاليتهاي يادگيري تغيير يافته است.
از آنجا كه يادگيري نيز با بهره گيري از يك يا چند مورد از پنج حس بهتر رخ مي دهد رسانه ها و مواد تكنولوژي آموزشي به مقدار زياد به كلاس درس راه يافته اند.
تكنولوژي آموزشي خدمات آموزشي برتري از آنچه كه معلم انجام مي دهد عرضه مي كند وقتي كه مي تواند مطالبي را كه معلم عرضه مي كند تكميل كند يا وقتي كه به دانش آموز و معلم امكان        مي دهد وقت و تلاش خود را به حل مسئله معطوف دارند نقش بسزايي در كلاس درس ايفا مي كند.
مواد چند رسانه اي كه در كلاس مورد استفاده قرار مي گيرند در جهت ياري رساندن به دانش آموز براي چيرگي بر حقايق، اصول و مهارتهايي كه به تمرين هاي مكرر نياز دارد، بسيار مؤثر است.
به طور كلي مطالعات تحقيقي و نتايج پژوهش ها نشان مي دهد آموزش تلويزيوني و استفاده از فيلم هاي درسي، نوارها و ابزار آموزشي و مواد يادگيري فرصت بيشتري براي يادگيري و كار انفرادي يا گروهي در اختيار دانش آموزان قرار مي دهد، همچنين اين امكان را فراهم مي سازد كه هر دانش آموز با ميزان توانايي خود پيش برود و هر زمان كه فرصت يافت در زمينه هايي كه مشكل دارد ابزارهايي را انتخاب كند.
تكنولوژي آموزشي با فراهم ساختن امكان آموزش كمي – كيفي براي همه دانش آموزان فواصل موجود را مي پوشاند. با به كارگيري ابزارهاي آموزشي دانش آموزان نياز ندارند كه فقط به كتاب درسي به عنوان تنها منبع اطلاعاتي محدود باشند.
تلويزيون، فيلم، پوستر، مدلها ، مولاژها و ... دانش آموزان را با واقعيات به طور ملموس مرتبط          مي سازند.
به هر صورت دستيابي به ساختار بهينه و فرايند آموزشي مناسب به كمك ابزارها و روش هاي جديد آموزشي مستلزم اجراي برنامه هاي فعال و هدفمند است. برنامه هايي كه فراگيرندگان را در جريان آموزش فعال نگهدارند، آنان را به انجام تكاليف علاقمند، آنان را براي يادگيري مسئول سازند، آنان را در مورد كنش هاي خود دقيق كنند و براي فعاليت هاي آينده آماده سازند.
   مركز يادگيري كلاس درس :
جايي است كه مقدار زيادي از مواد يادگيري و وسايل آموزشي به منظور كمك به خودآموزي فراگيران در آن موجود است. در اين مدل كلاس به قصد توانا ساختن فراگيران براي يادگيري، مواد آموزشي به نحوي كه دسترسي به آنها آسان بوده و فراگيران بتوانند نيازهاي آموزشي خود را در جهت كار، به صورت فردي يا گروهي برآورده نمايند و همچنين در جهت زمينه سازي پيشرفت برحسب توانايي و خواستشان باشد، فراهم شده است و هر اقدامي كه براي بهبود فرايند ياددهي – يادگيري صورت مي گيرد به منظور آسان سازي يادگيري فراگيران انجام مي شود.
    مواد آموزشي :
 عناصـر اصلي فرايند يـاددهي– يادگيري به شمار مي روند. بـدون مواد آموزشي امكان تبادل تجربه بين معلم و فراگيرنده ضعيف است و نمي توان برنامه ي تحصيلي مورد نظر را به سادگي اجرا كرد. مواد آموزشي، اطلاعات لازم را فراهم مي آورند ارائه اطلاعات را در قالب عرضه و توالي مطالب درسي سازمان مي دهند، فرصت استفاده از آموخته ها را براي فراگيرندگان مهيا مي سازند و ....
استفاده از مواد و وسايل آموزشي با تدوين اهداف كاملاً مشخص در زمينه پيشرفت تحصيلي و با انجام فعاليتهاي آموزشي از پيش برنامه ريزي شده ضمن جهت دادن منابع موجود فيزيكي و مادي فعاليتهاي مدارس مجري طرح كلاس درس را براي دستيابي به اهداف آموزشي تنظيم مي كنند.
به طور كلي در اين مدارس براي استفاده از امكانات آموزشي در جهت اعتلاي فراگيران و حصول به اهداف اساسي تعليم و تربيت و توجه به ابعاد مختلف رشد (معنوي، جسمي اخلاقي، عقلاني، اجتماعي و ...) هر ابزاري را با هدف ياددهي– يادگيري مودر استفاده قرار مي دهند و هر وسيله و اسبابي كه در متن فعاليتهاي ياددهي– يادگيري حضور يابند «ابزار آموزشي» محسوب مي شود.
فهرست مطالب
مقدمه    - 1 -
   مركز يادگيري كلاس درس :    - 4 -
   مواد آموزشي :    - 4 -
   نكـات اساسي    - 8 -
   اهـداف    - 11 -
   ضـرورتها    - 12 -
روشهاي نوين تدريس    - 15 -
   روش كنفرانس (گرد هم آيي)    - 15 -
   روش شاگرد – استادي    - 15 -
   روش چند حسي (مختلط)    - 16 -
   روش حل مسئله    - 17 -
   روش پروژه اي    - 18 -
   شيوه سخنراني    - 18 -
   شيوه بازگويي    - 19 -
   شيوه پرسش و پاسخ    - 19 -
   شيوه تمريني    - 19 -
   شيوه بحثي    - 20 -
   شيوه نمايشي    - 21 -
   شيوه آزمايشي (روش اجرا كردن يا يادگيري بوسيله عمل)    - 21 -
   شيوه گردش علمي    - 22 -
   استفاده از منابع ديداري و شنيداري    - 23 -
   الگوي كاوشگري به شيوه حقوقي    - 23 -
   الگوي آموختن كنترل خود    - 24 -
   الگوي ايفاي نقش    - 25 -
   روش كارگاهي    - 25 -
   روش تدريس كارگاهي    - 26 -
   مرحله ارائه درس كوتاه :    - 26 -
   مرحله فعاليت و كار:    - 26 -
   مرحله مشاركت :    - 27 -
   مرحله درسي كوتاه و فشرده :    - 27 -
   مرحله فعاليت گروهي و انجام وظايف انفرادي :    - 28 -
   مرحله مشاركت و جمع بندي:    - 28 -
   الگوي دريافت مفهوم    - 29 -
   الگوي تفكر استقرايي    - 30 -
   الگوي آموزش كاوشگري    - 31 -
   الگوي پيش سازمان دهنده    - 31 -
   الگوي يادسپاري    - 32 -
   الگوي رشد عقلي    - 33 -
   الگوي كاوشگري علمي    - 33 -
   الگوي تدريس غير مستقيم    - 34 -
   الگوي بدايع پردازي (افزايش تفكر خلاق)    - 35 -
   الگوي آگاهي يابي    - 36 -
   الگوي ديدار در كلاس درس    - 37 -
   الگوي يادگيري در حد تسلط ، آموزش مستقيم    - 38 -
   الگوي آموزشي براي رشد مفهوم و مهارت    - 38 -
   فضاهاي آموزشي    - 39 -
   عوامل مؤثر بر يادگيري    - 42 -
   آمادگي (readiness )    - 43 -
   انگيزه (motive ) و هدف (goal )    - 44 -
   تجارب گذشته    - 45 -