سلامت روانی بر بهره وری کارکنان

موضوع : سلامت روانی بر بهره وری کارکنان

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

مقدمه
بيمارهاي رواني از آغاز پيدايش بشر وجود داشته است و هيچ انساني در مقابل اين بيماريها مصونيت ندارد اين خطر هميشه بشر را تهديد مي‌كند. (احمدوند، 1382، ص 2)
عدم سازش و وجود اختلالات رفتار در جوامع انساني بسيار مشهود و فراوان است. در هر طبقه و صنفي در هرگروه و جمعي، اشخاص نامتعادلي زندگي مي‌كنند بنابراين در مورد همه افراد، اعم از كارگر، دانش‌پژوه، پزشك و مهندس، زارع، استاد دانشگاه و غيره، خطر ابتلاء به ناراحتي‌هاي رواني وجود دارد به عبارت ديگر، هيچ فرد انساني در برابر امراض مصونيت ندارد (شاملو 1381،ص10)
سلامت جسم و روان، انبساط خاطر و در نهايت شادكامي و تن آرامي پديده‌هايي هستند كه در ارتباط محيط زيست انسانها تحقق مي‌پذيرند كاركرد نامناسب نهادها، نظام‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي بهداشتي، درماني در يك جامعه در ارتباط مستقيم با بهداشت رواني و جسمي مردم آن جامعه است و سلامت افراد را دچار مخاطره مي‌كند، در اجتماعاتي كه انسانها تحت تأثير عوامل نامساعد محيطي باشد حوادث طبيعي (سيل و زلزله و ...) بيماري‌هاي اپيدميك، نارساناييهاي ناشي از گسترش شهرهاي بزرگ (آلودگي هوا، ترافيك، محيط پرهياهو) بي‌عدالتي‌هاي اقتصادي، جنگ، بحرانهاي اجتماعي، از هم گسيختگي خانوادگي، تضادهاي درون گروهي و برون گروهي فرهنگي و مسائلي از اين قبيل نمي‌توان از اين قبيل قرار‌ دارند نمي‌توان انتظار سلامت جسمي و رواني را داشت هريك از پديده‌هاي اجتماعي و طبيعي بالا مي‌تواند زندگي عادي يك شخصيت سالم را تحت تأثير قرار داده و آن را از حالت طبيعي خارج كند.
صاحبنظران معتقدند تا زماني كه مفهوم عدالت، تساوي، حقوق اجتماعي و اقتصادي، بهداشتي و درماني در جهان به نحو مطلوبي پياده نشود و توزيع عادلانه وسائل و امكانات درماني و پيشگيري بيماريها به طور منصفانه صورت نگيرد امكان سلامت جسمي و رواني مطلوب براي جامعه بشري ميسر نيست (احمدوند،1382، ص2 ).
ارتباط يك فرايند دوطرفه است، ارتباط رفتار خاصي است كه شكل آن از آدمي سر مي‌زند و او را از ساير موجودات زنده متمايز مي‌كند(ساعتچي،1382، ص283 )
برقراري ارتباط يكي از مسائلي است كه اغلب مواقع ضمن بحث از رفتار سازماني مطرح مي‌شود و اين امر هنوز يكي از بزرگترين مشكلات مديريت نوين است.
ارتباطات مبحثي بسيار گسترده است و بي شك به قلمروي رفتار سازماني محدود نمي‌شود. برآورد مي‌شود كه اين اصطلاح تقريباً سه چهارم حيات انسان را در مي‌گيرد و هرگاه پاي مديران در ميان باشد اين عدد بازهم بزرگتر خواهد شد (لوتانز ، مترجم سرمدي، 1374 ، ص67)
تمام صاحبنظران سازمان و مديريت و علماي علوم اجتماعي بر اين عقيده‌اند كه ارتباطات يكي از مهم‌ترين فعاليتهاي بشري است. انسان‌ها در تمامي احوال احتياج به برقراري ارتباط با ديگران دارند و بدون برقراري ارتباط با ديگران نمي‌توانند به حيات خود ادامه دهند.
(فرهنگي،1379، شماره 2)
سازماني كه افراد آن برخود نافذ و مؤثر با يكديگر نداشته باشند توانمندي‌هاي لازم را براي اجراي وظايف خود ندارد و نمي‌تواند در كاركنان انگيزه لازم را ايجاد نمايد. زيرا ارتباط بستر مبادله اطلاعات است بدون برقراري ارتباطات اثر بخش مبادله اطلاعات امكان‌پذير نمي‌باشد لذا با عنايت به اهميت روزافزون مبادله اطلاعات در دنياي پرتلاطم كنوني، لزوم عنايت بيشتر به مقوله ارتباط مشخص مي‌شود.(محب‌علي،1370، شماره13)
ارتباطات موثر يكي از عناصر كليدي موفقيت مديران است چرا كه اطلاعات به عنوان يك داده مهم در سيستم سازماني در سايه ارتباطات مؤثروارد سازمان مي‌شود و همين كه به سازمان راه يافت، باز نيازمند يك سيستم ارتباطي كارآمد است. تا مورد پردازش قرار گرفته و بسان خون در رگهاي سازمان جريان يابد. (مقيمي، 1385، ص311)
بنابراين اگر جامعه‌اي قصد دارد در دنياي پر رقابت امروزي از رونق اقتصادي، رشد اجتماعي و زندگي بهتر برخوردار باشد، و نيز خود را براي زندگي بهتر در قرن بيست و يكم آماده سازد لازم است بهره‌وري يالايي داشته باشد براي اينكه بهره‌وري يك كشور افزايش يابد لازم است همه‌ي سازمانهاي (توليدي، خدماتي، پرداختي، آموزشي و ...) آن كشور بهره‌وري بالا داشته باشند. براساس نظريه چند عاملي بهره‌وري در شرايطي امكان دستيابي به بالاترين ميزان بهره‌وري امكان‌پذير است كه كاركنان سازمان از سلامت رواني كامل برخوردار باشند و شبكه هاي ارتباطي سازمان، سالم و اثربخش باشد(ساعتچي،1382، ص10-9 )
 بيان مسئله
از مشخصات يك سازمان سالم آن است كه سلامت جسمي و رواني كاركنان آن به همان اندازه مورد توجه و علاقه‌ي مديريت سازمان قرار گيرد كه توليد و بهره‌وري مورد تأكيد قرار گرفته است. در يك جامعه‌ي سالم، مسئوليتهاي سازمانهاي توليدي منحصربه توليد هرچه بيشتر كالاها و خدمات سودآور نيست و مديران سازمان‌هاي چنين جوامعي مي‌دانند كه توليد بيشتر نتيجه و محصول مديريت اثربخش است و مديريت اثربخش نيز بدون توجه و اعتقاد به سلامت رواني، كاركنان حاصل نمي‌شود(ساعتچي، 1382، ص6-2).
بنابراين، امروزه مسئولين امر با سرمايه‌گذاري كلان سعي دارند با ايجاد شرايط فيزيكي و روان‌شناختي بهينه براي پرسنل خود آنها را براي انجام بهتر و دقيق‌تر وظايف خودياري دهند تا بهره‌وري كاركنان افزايش يابد. (تورنر ، بارلينگ ، زاچارتوس ،2002،تورنر و ليوند ،1999)
بسياري از مسائل و مشكلات روابط انساني در سازمانهاي رسمي حاصل عدم وجود يك سيستم ارتباطي منظم مي‌باشد بدون ارتباطات هيچ يك از سازمانهاي انساني قادر به ادامه حيات خود نيستند و مطلوبيت سازماني بستگي به مطلوبيت كاركنان دارد (پرهيزكار، 1380، ص322 )
مشكلي كه اكثراً در سازمانهاي خود با آنها مواجه هستيم اين است كه افراد حرف يكديگر را نمي‌فهمند و مسائل زود جنبه‌ي شخصي پيدا مي‌كند، اين سو، تفاهمات افراد در را در مقابل هم قرار مي‌دهد، بدين ترتيب پيامدهاي ناخوشايندي براي كل سازمان به همراه دارد كه شايد يكي از اين پيامدها پايين بودن بهره‌وري نيروي انساني باشد.
در يك بررسي جامع به منظور بررسي راه‌هاي افزايش بهره‌وري واحدهاي تجاري و صنعتي كه در سال 1992 صورت پذيرفت آشكار شد كه عدم استفاده صحيح از اطلاعات و فقدان ارتباط مؤثر ميان تصميم‌گيرندگان و مجريان در واحدهاي بزرگ و كوچك از مؤثرترين علل ناكامي اين واحدها در دستيابي به اهداف مورد نظر و يا رقابت موفقيت آميز با رقباست. نتايج اين تحقيقات نشان داد كه تنها 3% از گزارش‌ها و بخش‌نامه و اطلاعيه هاي داخلي به گونه‌اي تنظيم مي‌شود كه همه دريافت‌كنندگان به خوبي از مفاد آنها سر در آورند و 70% بقيه دستورالعمل‌ها داراي كيفيتي نامطلوب و توزيعي نامناسب مي‌باشند ( محب‌علي،1381،ص10)
ساعتچي(1382) به عوامل برون سازماني و درون سازماني به عنوان متغيرهاي اثرگذار بر بهره‌وري نام‌مي‌برد و از جمله اين متغيرها، سلامت و بهداشت روان كاركنان و ارتباطات اثربخش را بر بهره‌وري می داند.
 اين پژوهش در حال حاضر به دو متغير سلامت و ارتباطات اثربخش بر بهره‌وري يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدار در مشهد متمركز است.
و با توجه به اينكه بهر‌وري كاركنان يك موضوع بسيار مهم براي كارخانه‌ها و مراكز صنعتي مختلف است و با توجه به اينكه ارتباطات اثربخش و سلامت روان مي‌تواند بر بهره‌وري كاركنان تأثير بسيار بالايي داشته باشد. اين موضوع مورد توجه مديران اين كارخانه ساخت نوشيدني درمشهد قرار گرفت و پژوهشگر بر آن شد كه سئوال ذيل را در رابطه با اين كارخانه پاسخ دهد، آيا سلامت روان و ارتباطات اثربخش بر بهره‌وري كاركنان در يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدار در شهر مشهد تأثير دارد؟
رابطه بين سلامت روان و ارتباطات اثر بخش بر بهره‌وري بحث نسبتاً جديدي است و در اين زمينه تحقيقات زيادي صورت نگرفته است.
تحقيقات نشان مي‌دهد كه بسياري از تضادها و تعارضهايي كه بين افراد يا كاركنان يك سازمان پيش مي‌آيد ناشي از ارتباطات ضعيف يا ارتباطات ناقص است زيرا افراد هفتاد درصد ساعت كارشان را به صورت نوشتن، خواندن، صحبت كردن و يا گوش‌دادن، صرف ارتباطات مي‌كنند.
اهداف تحقيق
هدف كلي:
چنانچه قبل از اين مطرح شد هدف اين پژوهش، تأثير بررسي سلامت روان و ارتباطات اثربخش بر بهره‌وري در يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدارد در شهر مشهد است.
كه در راستاي تحقق اين هدف دستيابي به اهداف جزئي زير مد نظر است:
1.    بررسي تأثير ارتباطات اثر بخش بر بهره‌وري كاركنان يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدار در مشهد مي‌باشد.
2.    بررسي تأثير سلامت روان بر بهره‌وري كاركنان يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدار در مشهد مي‌باشد.
اهميت موضوع تحقيق
بررسي فوق به احتمال بسيار زياد بر تصميم‌گيري مديران در رابطه با كارهاي آموزشي بر روي بهره‌وري مي‌شود اين پژوهش پس از مشورت با مديران و به علت نياز مديران به سلامت روان و اطلاعات مربوط به ارتباطات اثربخش كاركنان و تأثير اين متغيرها بر بهره‌وري كاركنان انجام مي‌شود.
از طرف ديگر متغيرهاي سلامت روان و ارتباطات اثربخش متغيرهاي مهمي هستند كه به علت فشارهاي موجود در جامعه و رابطه‌گرايي موجود در جامعه ايراني از اهميت بالايي برخوردار است و چه بسا به اين علت مديران مربوط نظر مثبت به اين پروژه داشته اند.
فرضيه هاي تحقيق
1.    سلامت رواني بر بهره‌وري كاركنان در يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدار تأثير دارد.
2.    ارتباطات اثربخش بر بهره‌وري كاركنان در يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدار تأثير دارد.
3.    سلامت روان و ارتباطات اثربخش بر بهره‌وري كاركنان در يك كارخانه ساخت نوشيدني گازدار تأثير دارد.
تعريف متغيرها
تعریف نظری سلامت روان
-    سلامت رواني: حالت رواني كه ويژگي بارز آن سلامت و بهبود هيجاني و عاطفي و نداشتن اضطراب و نشانگان مختل‌كننده زندگي و ظرفيت ايجاد رابطه حسنه و رضايت‌بخش با ديگران و مقابله مناسب با تنيدگي‌ها و تناقض‌هاي زندگي است(كورسيني ،1999)
تعريف عملياتي سلامت روان:
سلامت رواني در اين تحقيق براساس نمره فرد كه از پرسش‌نامه SCL-90-R كسب مي‌نمايد، مشخص مي‌شود.
فهرست مطالب
مقدمه    1
بيان مسئله    3
اهداف تحقيق    4
اهميت موضوع تحقيق    5
فرضيه هاي تحقيق    5
تعريف متغيرها    5
تاريخچه سلامت روان    7
مفهوم سلامت روان    7
اهميت و تعاريف سلامت روان    11
نظريه هاي در زمينه‌ي شخصيت سالم    12
مروري بر تحقيقات در زمينه تاثیر سلامت روان بر بهره‌وري فردی (کارکنان)    21
مختصری در خصوص ارتباطات اثربخش بر سازمانها    21
تعاريف ارتباطات از دیدگاههای مختلف    22
مفهوم ارتباطات    23
ارتباطات اثر بخش سازماني    23
مديران و ارتباطات اثر بخش سازماني    26
ماهيت ارتباطات    26
ارتباطات يك فراگرد يا جريان مداوم است .    27
فراگرد ارتباطي ميان كنشي است.    29
ارتباطات مي‌تواند ارادي باشد يا غير ارادي :    29
شبكه‌هاي ارتباطي در سازمان    32
تعهد گروه‌ها در برابر تصميمات    38
مروري بر تحقيقات در زمينه‌ي ارتباطات اثربخش    41
منابع و مأخذ    42