تحقیق در مورد آیین نگارش

موضوع : تحقیق در مورد آیین نگارش

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

پيشگفتار
آئین نگارش
زیبایى خواهى، حقیقت جویى و نوآورى، از جمله گرایش هاى فطرى آدمى است. رغبت و علاقه انسان به گفتار و نوشتار درست و شیوا نیز سرچشمه در همان میل نهفته دارد. سخن و نوشته هدفمند، شیوا، روان و رسا، تأثیرى اعجاز گونه بر جان شنونده دارد ، او را مدهوش و سرمست مى سازد و مرواریددرخشان حقیقت را بر ساحل فهم و ادراک او مى نشاند.
رعایت درستى و شیوایى در گویش و نگارش جز از راه آشنایى با آداب و شیوه هاى صحیح نگارش امکان پذیر نخواهد بود.
گام هاي نگارش
براى نگارش چه باید کرد؟
خواندن و اندیشیدن:هر نویسنده اى باید هرروز صفحه اى به صفحات خوانده خود بیفزاید و روزهاى این رویّه را با پشتکار ادامهدهد. این که چه بخوانیم، تابع آن است که بیشتر به کدام موضوعات علاقه داریم. امّافراموش نکنید که یک چیز براى همه نویسندگان ضرورت دارد: خواندن آثارى که شاهکارهایادبی محسوب می شوند. در این میان، نقش «شعر نو» و دیگر آثار امروزى، در کنار آثارکهن، فراموش نشود; حتّى اگر به دلایلی در مورد پیدایش و عوارض هنر امروز، سئوالاتجدّى داشته باشید
نوشتن و نوشتن و نوشتن:فراموش نکنید که اگرنویسنده حتّى یک روز از قلم زدن دست کشد، ذوف هنرى خود را به اندازه همان یک روزدچار افسردگى مى کند. نکته مهم این است که هرگز صرفاً منتظر سفارش کار نگارشىنباشیم. بخشى از زندگى هنرمند باید وقف گرایش هاى هنرى اش شود، حتّى اگر در لحظه،کسى مشتاق و خریدار اثرش نباشد
رعایت مراحل نگارش:
1.تفکر
2.تهیه طرح:طرح چهار چوبى است براىیک نوشته که در آن، چشم انداز آینده نویسنده روشن مى شود
3.گردآورى و دسته بندى اطّلاعات
4.تهیّه سیاهه آزمایشى:در سیاهه آزمایشى، مطالب بهترتیب زمان تهیّه مى شوند و به حسب دسترسى به منابع، بر کاغذ مى آیند; بى آن کهدرباره تقدّم و تأخّر یا کلّیّات و جزئیّات آن ها تصمیم گرفته شود
5.تهیّه سیاهه نهایى:در سیاهه نهایى،پس از تأمّل و بازنگرى کافى، هم در ترتیب مطالب تجدید نظر مى شود و هم برخى ازمطالب غیر لازم حذف مى گردند
6.تهیّه پیشنویس:در این مرحله، سیاهه نهایى قلمى مى شود، یعنى تبدیل به یک نوشته منسجممی شودو قواعد خاصّ نگارش و ویرایش در آن، اعمال مى گردد
7.نقد و نظر و بازبینى:نویسنده خوب همواره از شتاب مىپرهیزد. یکى از اصول پیشرفت در نویسندگى، همین است که نویسنده مرتّباً خود را مَحَکزند و پس از تهیّه پیش نویس، آن را به دقّت بازبینى کند و نقائص کار خود را پیداکندو در صورت نیاز، با اهل نظر به مشورت بپردازد
8.ویرایش:اگر نویسنده اى توان ویرایش دارد، مى تواندویراستار اثر خود باشد. امّا معمولا بهتر است که حتّى نویسندگان توانا، آثار خود رابه قلم ویراستار دیگرى بسپارند; ویراستارى که توانایی خود را در این زمینه به اثباترسانده باشد
پرسش هاى مهم پیش از نگارش:
نویسنده باید پیش از دست به قلم بردن،به این چهار پرسش اساسى پاسخ دهد و به تناسب پاسخى که براى آن ها مى یابد، کار خودرا آغاز کند.:
1.چه مى نویسیم؟ دراین مرحله باید موضوع را به خوبى بشناسیم و قلمرو آن را معلوم کنیم
2.چرا مى نویسیم؟ آیا در پى اثبات مدّعایى هستیم یاوصف رویدادى یا گزارش تجربه اى؟ این، در زبان نگارش و شیوه داخل شدن به بحث و نتیجهی آن کاملا اثر مى گذارد
3.براى که مىنویسیم؟ مخاطب خود را، خواه حاضر و خواه غایب، خوب بشناسیم و مقتضیّاتروحى او را بفهمیم و آن گاه دست به قلم ببریم
4.در چه وضعیّتى مى نویسیم؟ وضعیّت ما و روزگار ماچه اقتضا مى کند; براى انجام کار خویش چه اندازه مهلت داریم; اثر ما در چه محیطى بهدست مخاطب مى رسد؟
ویژگى هاى نوشته خوب از نظرپیام:
1.تناسب با مقتضیات زمان
نوشته خوب باید بانیازهاى روزگار خود همراه باشد. گذشته از اصول ثابت اعتقادى و برخى احکام عملى کهدر هر روزگارى پابرجا و استوارند، دیگر اصول و فروع را باید به تناسب مقتضیات زماندریافت کند و به خواننده انتقال دهد
2.هماهنگى با نیاز مخاطب
نوشته خوب پیش از شکل یابى و استوار شدن،مخاطب خود را ارزیابى مى کند. برخى از نیازهاى مخاطب فطرى اند، یعنى پاسخ گویى بهآن ها تعهد است. در نوشته خوب، خواننده باید پاسخ نیازهاى فطرى خود را بیابد، خواهعلمى باشد و خواه احساسى، تفریحى، و .... از این رو، پیش از دست بردن به قلم، باید بدانیم.
ـ براى چه کسانى مى نویسیم
ـ آنهاچه نیازهاى فطرى ودرونیدارند
ـ راه پاسخگویى به آن نیازها چیست
ـ آن راه را چگونه باقالب و زبان گفتار خود هماهنگ کنیم
ویژگى هاى نوشته خوب از نظرآیین نگارش
1.درست نویسى
2.شیوا نویسى
نوشته خوب باید هم بر پایهقواعد شناخته شده ادبى استوار باشد و هم زیباو شیوا جلوه کند. درستى سخن در دانشهاىدستور زبان،لغت، بافت شناسى نوشته، و ساختشناسى آن ارزیابى مى شود. به همین جهت یک نوشته درست با معیارهاى این چهار دانشمطابقت دارد
براى شیوانویسى (فصیح و بلیغ نویسى) راهکارهایی وجود دارد کهدر دانش هاىمعانى،بیان،بدیع، وسبک شناسىمورد مطالعه قرار مى گیرندآموختن قواعد درست نویسى، براى نویسنده شدن «کافى» نیست، امّا مسلّماً «لازم» است
درست نویسی دستوری
رجوع شود به:دستور زبان فارسی
درست نویسى واژگان
از دیگر پایه هاى درست نویسى، رعایت اصول واژهگزینى است
گرته بردارى
یکى از آفات واژه گزینى در زبان امروز «گرته بردارى» استگرته بردارى یعنى تقلید محض از یک زبان بیگانه در گزینش واژه ها; تقلیدى که بافرهنگ و فضاىزبان ما سازگارى نداشته باشد. این آفت پس از استوارى نظام مشروطه نمودار شد و آرامآرام در همه اجزاى فرهنگ و اندیشه ما رسوخ کرد. سیلترجمههای غیر اصولی بهنشر این آفت کمک کردو سرانجام زبانى را به نسل امروز تحویل داد که هر گوشه اش از گرته بردارى هاى نابجا نشان دارد
برخى از این موارد در ساختجمله نیز دخالت دارند واز این جهت در بخش«گرته بردارى ساختارى» جاى مى گیرند،که چند نمونه از آنهارا نیزدر همین جا آورده ایم
دوش گرفتن
او مى رود که...
کسى را فهمیدن
وقت کمى روى درسم گذاشتم
یک لطفى کردن
گرفتنِ تا کسى
کسى را روىفُرم نگه داشتن
اصول گزینش واژه
هر واژه، ترجمه ی وجودى ذهنى است; و تناسب میان آن دوبر پایه رابطه هایى استوار است. امّا پس از این مرحله، یعنى برگرداندن آن وجود ذهنىبه یک واژه، مرحله اى مهم تر فرا مى رسد که عبارت است از «گزینش بهترین ترجمه ودرست ترین و زیباترین واژه». در این مرحله است که نویسنده خود را با چند واژه براىیک مفهوم روبه رو مى بیند، در حالى که تنها یکى از این واژه ها دقیق تر، اصیل،زیباتر، و استوارتر است. نویسنده خوب کسى است که این بهترین را بیابد
در گزینش بهترین واژه، رعایت این اصول ضرورتدارد:
1.درستى
معیارِ درستى،واژه نامههاى معتبر، ذوق ادبى، و کاربردهاىبهنجار است. در این میان، گویش مردم کوچه و بازار یا فلان شاعر و نویسنده، بهتنهایى هرگز اعتبار ندارد. به ویژه باید توجه کرد که اگر نویسنده یا شاعرى بزرگواژه اى نادرست را به کار برده باشد، معیار درستىِ آن واژه نخواهد بود
2.اصالت
کلمه باید با زبان رسمی هماهنگ و با اصول آن سازگار باشد
3.صیقل یافتگى
واژه باید آن قدر تراشیده شود و ظریف گردد که کاملا درظرفِ معنى جاگیرد;یعنی لفظ و معنی کاملا هماهنگی داشته باشند
4.تناسب با سبک و مخاطب
واژه نه باید فنى و خاص باشد و نه عامیانه; مگرآن که سَبک چنین اقتضا کند. باید حدّ اعتدال رعایت شودتا مخاطب با واژه هاى نوشتهبه راحتى ارتباط برقرار کند. همین جا اشاره می کنیم که یکى از آفات گویندگى ونویسندگى «به کارگیرى واژه هاى خاص و اصطلاحى» است
5.خوش آهنگى
کلمات یک متن باید به گونه اى کنار هم قرار گیرند که آهنگىنرم و لطیف در جمله جارى باشد
6.توانمندى
در هر زبان، واژه هایى محدود وجود دارند. اما این محدودیتهرگز باعث نمى شود که نویسنده در به کارگیرى آن ها احساس محدودیت کند. هرچند واژهها محدودند، نیروى آنها نامحدود است
خوب است در این جا از گفتار استادمهرداد اوستایاد کنیم.
بى تردید، زبان پارسى از نظر استعداد ترکیبى، یکى ازمستعدترین زبان هاى عالم است. از این روى، شاید آن را بتوان به جریان زندگى در وجودیک جنگل کوهستانىتشبیهکرد که ... شاخسارهاى جوان هر درختشاز هوایى پر از تَرى و سرشار از تازگى، پیوسته جوانه مى زند و ریشه اش از منابعپایان ناپذیر زمین نیرو مى گیرد; و به جاى هر درخت که فرو افتد چندین نهال سر بر مىکشد تا خود را به خورشید رساند.
رعایت قواعد نشانه گذاری
نشانه هاى نگارشى
1.نام و شکل علامت: نقطه
وظیفه : درنگ کامل
موارد کاربرد:
یک . در پایان جمله هاى کامل خبرى یا انشایى
دو . پس ازپایان یافتن پی نوشت هاى ارجاعى یا تفصیلى
سه . پس از نشانه هاىاختصارى.مثال:دکتر.ر
چهار . پس از شماره ردیف رقمى یا حرفى.مثال:1
نکته: در میان جمله هاى مرکّب، هرگز نباید نقطه را به عنوان نشانه مکث کاملقرار داد
2.نام و شکل علامت: بند، ویرگول،کاما،
وظیفه: درنگ کوتاه
موارد کاربرد:
یک. میان جمله هاى پایه وپیرو
دو. قبل و بعد از بدل، اگر بدل در میان جمله باشد
سه. بین همهواحدهاى هم اِسناد:
مثال:در همه چیز به پدرش همانند بود: سخن گفتنش، سکوتش، راهپیمودنش، 
چهار. براى ساده سازى فهم جمله
پنج. بین بخش هاى مختلفِنشانى اشخاص و اماکن; و میان اجزاى پس از نام مأخذ در نشانى مآخذ.
بهاءالدّینخرّمشاهى: «حافظ نامه»، ج1، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى،1366، ص 52.
شش. بعداز فعل وصفى
3.نام و شکل علامت: نقطهبند، نقطه ویرگول، …
وظیفه : درنگ متوسّط
موارد کاربرد:
یک . جداکردن بخش هاى مستقلّ یک جمله طولانى
دو . پس از مناداى ادامه دار.
مثال:«اى خدا; اى یار محرومان.
4.نام و شکل علامت: دو نقطه، نشان تفسیر…
وظیفه : توضیح و تفسیر
مواردکاربرد:
فهرست مطالب
پيشگفتار    1
آئین نگارش    1
گام هاي نگارش    1
رعایت مراحل نگارش:    1
پرسش هاى مهم پیش از نگارش:    2
ویژگى هاى نوشته خوب از نظرپیام:    2
ویژگى هاى نوشته خوب از نظرآیین نگارش    3
درست نویسى واژگان    3
اصول گزینش واژه    4
رعایت قواعد نشانه گذاری    5
روانى و زلالى    8
پیوند لفظ و معنى    9
درست نویسى املایى    9
تنظیم پاراگراف    11
رسایى وگویایى    12
شیوه ی املای فارسی    13
رعایت استقلال واژه‌ها    14
ترکیب‌های عربی پرکاربرد در فارسی    14
«ها»ی بیان حرکت    17
واژه‌های مختوم به «–ُ» یا «او»    22
نشانه گذاری    23
املاي فارسي    26
املای فارسی/همزه در کلمات فارسی    26
املای فارسی/همزه در آغاز کلمات    34
همزه در کلمات عربی مستعمل در فارسی    35
دال و ذال فارسی    39
واو معدوله    40
كاف و گاف    42
کلماتی که به دو وجه نوشته می‌شود    42
منابع و مآخذ:    43