مقاله جنبش تنباکو

این مقاله با فرمت Word بوده و قابل ویرایش است همچنین آماده پرینت می باشد

موضوع : مقاله جنبش تنباکو

نهضت مردم ايران به رهبري روحانيت در واقعه تنباكو از درخشانترين صفحات تاريخ سياسي معاصر ايران به شمار مي‌رود و بيشتر مشروطه نويسان به دو جهت آن را مبداء و پيش درآمد انقلاب مشروطيت شمرده‌اند اولي اينكه مردم تا آن زمان مرعوب دولت بودند و خود را در مقابل اقتدارات دولت استبدادي و شاه زبون و ناتوان تصور مي كردند ولي به واسطة كاميابي در انقلاب انحصار تنباكو جرأت و جسارت پيدا كرده و فهميدند در مقابل ارادة شاه و دولت مي توان پايداري كرد و با يك قيام عمومي ممكن است منافع خود را حفظ كنند و شاه را كه صاحب اختيار كل و حاكم بر تقديرات ملت است مجبور به تسليم نمايند و اين فكر و انديشه تخمي از كاميابي در دل‌ها كاشت و در مقابل تسليم و رضا در پيشگاه زور و قلدوري  روح مقاومت و پايداري به وجود آورد و دوم اينكه چون اين نهضت عمومي بنا بر احكام علماي روحاني در سر تا سر ايران بر پا شد و با كاميابي آنها خاتمه يافت اقتدار زيادي نصيب آنان گرديد و شاه و درباريان كه شكست خورده از اين مبارزه بيرون آمدند بيش از پيش مرعوب نفوذ و قدرت روحانيت شدند و طبعاً نهضت مشروطيت هم كه به دستياري عده‌اي از علما بزرگ و مرجع تقليد بر پا گشت قدرتيكه در نتيجة‌ انقلاب انحصار دخانيات نصيب روحانيون شده بود و اقتداريكه پس از آن واقعه بدست آورده بودند كمك شاياني در پيشرفت نهضت مشروطه و برقراري حكومت ملي نمود

در واقع جنبش تنباكو مهمترين حركت اجتماعي مردم پيش از نهضت مشروطيت بود هر چند به ظاهر به اعتراض اجتماعي بر يك امتياز اقتصادي مي‌ماند اما در واقع تجربه‌اي سياسي براي نزديك شدن و هماهنگي بين اقشار مختلف جامعه از جمله تجار و بخشي از روحانيون در مقابله با نفوذ اقتصادي و سياسي قدرت هاي بيگانه در كشور بود از سوي ديگر آن را واكنشي در مقابل ضعف حاكميت سياسي و به گونه‌اي تحميل نظر عمومي به دولت نيز مي‌توان محسوب داشت اين نوع مخالفت علني و جدي با نظام استبدادي قاجاري تا بدين وسعت و گستردگي تا وقوع تحريم تنباكو سابقه نداشت اين نهضت سرآغاز مبارزة جدي و تقابل دو نهاد روحانيت و سلطنت به شمار مي رود و با قيام روحانيت در مقابل امتياز تالبوت ضربه سختي بر مشروعيت سلطنت وارد آمد و مقام شاهي كه تا آن زمان نوعي حقانيت معنوي نزد مردم داشت و از شاه به عنوان ظل الله ياد مي‌شد در مقابل با نهاد روحانيت به آساني وجاهيت خود را از دست داد و اين جنبش كه در پي واگذاري امتياز انحصار خريد و فروش توتون و تنباكو در داخل و خارج از ايران به وجود آمد نتايج مطلوبي به بار آورد كه در اين مقاله به طور مختصر به آن مي پردازيم 

واگذاري امتياز امتياز تنباكو يكي از امتيازاتي بود كه در اواخر قرن نوزدهم ميلادي اوايل قرن چهاردهم هجري به يك كشور بيگانه انگليس اعطا شد مقدمات واگذاري اين امتياز در اثناي سومين سفر ناصرالدين شاه به اروپا در سال 1889 م/ 1306 هـ در لندن انجام شد نمايندگان كمپاني انگليسي به ايران آمد

جنبش تنباكو

فهرست مطالب

مقدمه

واگذاري امتياز

مفاد امتياز

مخالفين با قرارداد تالبوت

كارگزاران كمپاني در شهرهاي مختلف فارس تبريز اصفهان مشهد تهران

آيت الله ميرزاي شيرازي و حكم تحريم

واكنش دولت در برابر حكم تحريم

آثار و نتايج نهضت تنباكو

افزايش قدرت علما

بالا رفتن اعتماد به نفس مردم بيداري ايرانيان و زمينه‌اي براي انقلاب مشروطه

عقب نشيني استعمار

پيامد سوء اقتصادي

بي اعتباري امين السلطان و مرگ ناصرالدين شاه

جمع بندي